تحلیل رفتار متقابل

تحلیل رفتار متقابل 
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
برای دیگر کاربردها، AT (ابهام‌زدایی) را ببینید.
TransactionalAnalysis.gif

تحلیل تراکنشی (رفتار متقابل) (transactional analysis) نظریه روانشناسی اجتماعی است که توسط اریک برن روان‌پزشک کانادایی به وجود آمده. در چهار دهه گذشته نظریه اریک برن راه‌های تازه‌ای را در زمینه روان درمانی مشاوره و تحصیل به وجود آورده است.
محتویات [نهفتن] 
۱ مقدمه ای بر تحلیل رفتار متقابل 
۲ ایده‌های کلیدی
۲.۱ من خوبم تو خوبی
۲.۲ نوازش
۲.۳ نوازشهای غیابی
۲.۴ حالات "خود
۲.۴.۱ والد
۲.۴.۲ بالغ
۲.۴.۳ کودک
۲.۵ رفتارهای متقابل (تراکنش)
۲.۶ بازی‌ها
۲.۷ پیش نویس
۲.۸ منابع
مقدمه ای بر تحلیل رفتار متقابل [ویرایش]

" تحلیل رفتار متقابل یک تئوری روان‌شناسی است که توسط دکتر اریک برن در سال 1950 میلادی ارایه گردید و به لحاظ کاربرد آن در حل مشکلات احساسی و رفتاری، مورد قبول جامعه روان‌شناسی قرار گرفته و تدریجاً در زمینه‌های مشاوره، روان‌کاوی، گروه درمانی، مدیریت، جامعه‌شناسی، توسعه سازمانی و آموزش، نظریه‌های جدیدی ارایه نموده و گسترش پیدا کرده است. ابهام و پیچیدگی در مفاهیم، تخصصی بودن و زمان طولانی درمان در دیگر روش‌های روان درمانی باعث شد تا تحلیل رفتار متقابل با مفاهیم اساسی و واژه‌های ساده سریعاً جایگزین روش‌های روان درمانی قدیمی گردید. به همین جهت تحلیل رفتار متقابل عمومیت یافته و هر جا که انسان‌ها حضور داشته و با یکدیگر ایجاد رابطه می‌نمودند کاربرد عملی پیدا کرد و ابزاری برای تغییر و حل مشکلات قرارگرفت. تحلیل رفتار یک مکتب علمی کاربردی می‌باشد که در آن از به کار بردن مفاهیم پیچیده اجتناب شده است و نظریات آن به صورتی مطرح شده‌اند که به راحتی می‌توان آنها را مشاهده و تجربه نمود."[1]
ایده‌های کلیدی[ویرایش]

من خوبم تو خوبی[ویرایش]

"من خوبم تو خوبی"شاید معروفترین عبارتی است که هدف تحلیل رفتار متقابل را نشان میدهد: یک جایگاهی به وجود بیاید تا ارزش تک تک انسان‌ها را بشناسد. تحلیل رفتار متقابل انسان‌ها را اساساً خوب به حساب می آورد و قابل تغییر و رشد و رفتار سالم.
نوازش[ویرایش]

اریک برن مشاهده کرد که انسان‌ها به نوازش (معیاری از تحویل‌گرفته‌شدن بین افراد) برای زنده ماندن و رشد کردن نیاز دارند.شناخت چگونگی رد و بدل نوازش‌های مثبت و منفی بین انسان‌ها از قوی‌ترین زمینه های کار در تحلیل رفتار متقابل است.
نوازشهای غیابی[ویرایش]

به مجموعه نوازشهایی گفته میشود که شخص نوازش دهنده خود حضور نداشته باشد
مثال : نامه - ایمیل - فرستادن کادو با پست - یاداشت گذاشتن و...
قابل ذکر است که نوازشهای غیابی از بهره نوازشی بالایی برخوردار است و تقریبااز تمامی فیلترهای نوازشی به راحتی عبور میکند .
حالات "خود[ویرایش]

اریک برن با فهمیدن اینکه شخصیت انسان از سه حالت "خودآگاه" تشکیل شده رفتارهای پیچیده بین انسان‌ها را قابل فهم کرد.هر حالت "خودآگاه" یک مجموعه کامل از احساسات و فکرها و رفتار هایی است که ما با استفاده از آن‌ها واکنش نشان می دهیم.سه حالت "خودآگاه" والد و بالغ و کودک و فعل و انفعال بین آنها پایهٔ نظریهٔ تحلیل رفتار متقابل را تشکیل می دهند.این مفهوم‌ها به خیلی از زمینه‌های مشاوره روان درمانی و تحصیل راه پیدا کرده اند.
والد[ویرایش]
قسمتی از رفتارها، افکار و احساسات انسان است که به دلیل تقلید نا خودآگاه از کارهایی که پدر و مادر انجام می دادند و یا برداشت ما از رفتار آنها است.والد از دو قسمت والد کنترل کننده(مثبت و منفی) و والد حمایتگر مهربان(مثبت و منفی) تشکیل شده است.
بالغ[ویرایش]
قسمتی از رفتار ها که بصورت مکانی و زمانی است را شامل میشود.مثلاً اگر ما در حال رانندگی قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت میکنیم یعنی شرایط زمان و مکان را دریافت و بر اساس آن تصمیم به درست رانندگی کردن گرفته ایم.و یا همان افکار و احساسات انسان است که شبیه پردازش کامپیوتری است و پاسخ ما به اتفاقات حال حاضر است.تقویت بالغ یکی از اهداف تحلیل رفتار متقابل است.
کودک[ویرایش]
قسمتی از رفتار ها، افکار و احساسات انسان است که تکرار دوران کودکی است.مثلاً کسی که نتیجه خوبی در کارش می گیرد با یک لبخند درخشان پاسخ می دهد. کودک به چند قسمت از قبیل طبیعی، منزوی، تربیت شده و پرخاشگر تقسیم میشود.
رفتارهای متقابل (تراکنش)[ویرایش]

رفتارهای متقابل به ارتباط‌های انتظاری دوگانه بین انسان‌ها گفته می شود. مثلاً سلام کردن یک تراکنش است، چون که از طرف انتظار پاسخ می‌رود. این پاسخ با توجه به حالت "خود" طرف متقابل متغیر می‌شود و در این مورد خاص -سلام کردن- می‌تواند از یک جواب سلام کوتاه تا یک احوال‌پرسی درازمدت متغیر باشد.
تحلیل گران رفتارهای متقابل این توانایی را دارند که تشخیص دهند که انسان با کدام حالت "خود" رفتار می‌کند و رفتارهای بعدی او را پیش بینی کند و با مداخله کردن باعث بهبود کیفیت و موثر تر شدن ارتباط شوند.
بازی‌ها[ویرایش]

اریک برن یک سری الگوهای رفتار اجتماعی نا سالم را به عنوان بازی تعریف می کند.این رفتارهای تکرار شونده و منحرف اصولاً برای به دست آوردن نوازش هستند اما در عوض احساسات منفی را تقویت میکنند و مانند ماسک جلوی بروز مستقیم احساسات و افکار را می گیرند.اریک برن برای این بازی‌ها اسم‌های آشنایی انتخاب کرده.کتاب بازی‌ها نوشتهٔ اریک برن در اوایل دهه شصت موفقیت قابل ملاحظه‌ای به دست آورد.
پیش نویس[ویرایش]

اریک برن میگوید رفتارهای نا سالم نتیجه تصمیمات محدود کننده‌ای است که در کودکی به دلیل علاقه به زنده ماندن گرفته شده اند.این تصمیمات در چیزی که برن آن را پیش نویس(یک نقشه از قبل کشیده شده برای اینکه زندگی چگونه زندگی شود) می نامد به اوج میرسند.عوض کردن پیش نویس زندگی هدف روان درمانی مبتنی بر نظریه تحلیل رفتار متقابل است.